Architectuur
Intro
In dit deel van mijn opdracht zal ik mij verdiepen in de architectuur en dan specifiek die van de Filmkoepel. Ook ga ik get kort hebben over de westergasfabriek en zijn transformatie. Ik zal het hebben over alle onderwerpen in de kijkwijzer en ik vertel je mijn ervaring.
Filmkoepel
In de koepel zijn veel aanpassingen gedaan zoals bijvoorbeeld het licht. In het dak is een cirkel aan ramen en een cirkel van grootte lampen die natuurlijk zonlicht na bootsen toegevoegd. Ook zijn er bij de kleine raampjes die oorspronkelijk in de gevangenis cellen zaten een groter raampje onder de originele toegevoegd. Dit alles zorgt ervoor dat de ruimte een stuk meer tot leven komt en dus ook een fijnere plek is om te werken. Ook zijn de originele lagen van cellen uitgebreid met grootten metalen pallen met glas. Dit zorgt voor meer werkruimte en door het glas blijft het overal goed licht. En dan nog één hele grootte verandering is de kelder waar zich nu een bioscoop bevindt. De kelder kan je nu via het midden van de koepel bereiken met een grootte trap en is toegankelijk voor iedereen die een leuke film wilt kijken.
De Filmpoelen is gebouwd als 1 grootte cirkel met als middelpunt een plein, maar dat is niet zonder reden natuurlijk. Dit zorgde er namelijk voor dat de bewakers van de gevangenis goed toezicht konden houden over de gevangenen. Nu de gevangenis verbouwd is zie je dit zeker terug na de verbouwing. Alles is in een cirkel gebouwd met als middelpunt nu de trap naar de bioscoop.
westergasfabriek
Één van de grootste overeenkomsten tussen de filmkoepel en de Westergasfabriek is dat ze beide nu functioneren als een plek voor zelfstandige ondernemers om samen te komen op een fijne rustgevende plek. Ook zijn ze beide verbouwd met als een van de grootste prioriteiten duurzaam te zijn. Dit willen ze bijvoorbeeld in de Westergasfabriek doen met bijvoorbeeld zonnepanelen, LED-lichten en isolatie. Het idee achter deze verbouwing is dan ook dat de geschiedenis mixt met onze moderne tijd en dat de gebouwen zonder het hellemaal af te breken een nieuwe functie krijgen.
in de Westergasfabriek zijn ze veel meer bezig met duurzaamheid dan in de filmkoepel. Natuurlijk is duurzaamheid ook een deel van de reden achter de verbouwing, maar in de Westergasfabriek is dit een stuk duidelijker in de kleine dingen die ze doen. Kijk bijvoorbeeld naar het westers hotel die volledig elektrisch is (zonder gas dus). De materialen zijn allemaal duurzaam, zelfs de ingrediënten die in het restaurant worden gebruikt zijn biologisch en komen uit de buurt. Ook is het dak van de oude fabriek vrijgesteld voor mensen in de buurt om zonnepanelen op te plaatsen. En zo zijn er nog veel meer dingen die ze doen om goed te maken voor de uitstoot die de voormalige kolenfabriek vroeger heeft geleverd.

info deel 1
Architect: architectenbureau J. van Stigt, bekend van de Hallen in Amsterdam. (Origineel: justitiearchitect Willem C. Naam: de Filmkoepel Bouw jaar: 1899 tot 1901 Locatie: Harmenjansweg 4, 2031 WK Haarlem Datum bezoek: 12 december 2022
Recensie Haarlemblog:
De nieuwe Koepel is een van Haarlems meest recente aanwinsten, en wat zijn we er blij mee. De voormalige gevangenis heeft een nieuw doel gekregen. De gigantische verbouwing heeft dit ooit bijna ondoordringbare fort omgetoverd tot een open ontmoetingsplek waar wij als Haarlemmers samen van kunnen genieten. En precies in het midden van dit rijksmonument vind je het pronkstuk van het gebouw: de Filmkoepel. Inmiddels alweer een jaar. Een nieuwe bioscoop met maar liefst zes zalen en een filmaanbod dat varieert van arthouse tot Hollywood en alles daar tussenin.
De perfecte sfeer
Het lijkt bijna een decor uit een sciencefictionfilm, deze bioscoop. De Filmkoepel is gebouwd in een gat in de grond. Wanneer je de Koepel binnenloopt, schijnen de lichten ietwat mysterieus vanuit de diepte naar boven. Via een ronde trap loop je naar beneden, waar je direct tegen de indrukwekkende, klassieke bar stuit. In de aula hangt een tien meter breed wandreliëf van Haarlemse kunstenares Marissa Evers, geïnspireerd op een filmstill uit Starwars en gemaakt van gerecyclede petflessen. De rest van de wanden is bekleed met gigantische filmposters. Een perfecte plek om een drankje te drinken voordat de film begint en nog eens even goed om je heen te kijken.
Cineville
De FilmKoepel maakt onderdeel uit van het landelijke netwerk
van Cineville. Hiermee kun je in meer dan 40 filmtheaters onbeperkt naar de
film voor een vast maandbedrag. Mooi is dat de FilmKoepel verder een
onafhankelijk filmtheater is, wat betekent dat ze zelf de regie hebben over de
invulling van hun programma. Zo kun je er niet alleen terecht voor de blockbusters
van nu, maar ook voor producties van kleine makers, klassieke films en een
filmfestival of (voor)première hier en daar

info deel 2
Met de bouw van het gebouw is rekening gehouden met de omgeving. Dit hebben ze gedaan door de gevangenis een opmerkelijke, maar mooie bouw te geven waardoor je niet het idee hebt dat dit een gevangenis was. Daardoor ziet de gevangenis er in plaats van deprimerend en eng juist mooi uit. Kijk bijvoorbeeld naar de vorm van het gebouw en het dak deze zijn beide rond, dit kom je niet vaak tegen. De kleur van het gebouw voegt ook iets toe aan het aanzicht van het gebouw. De bakstenen worden ook gebruikt bij normale huizen waardoor de koepel niet extra aandacht trekt vanwege de kleur. Het gebouw past zo goed in de omgeving omdat het van hetzelfde materiaal is gemaakt. Ook zien de filmkoepel en de huizen er om heen er net iets mooier uit dan normale gebouwen, door de bouwstijl van de huizen in haarlem. Zo trekt de gevangenis op een hele andere manier de aandacht van mensen dan alleen maar negatief. Zo worden de huizen die het gebouw omringen bijvoorbeeld niet in prijs verlaagt omdat er een lelijke gevangenis in de buurt zou liggen. En ook nu houden ze rekening met de mensen in de buurt het is namelijk toegankelijk voor iedereen uit de buurt om te werken of naar de film te gaan.
Aan de buitenkant van het gebouw kun je zien dat het gebouw vanaf de buitenkant uit bakstenen bestaat. Ook kan je zien dat er heel veel ramen (glas) in het gebouw zitten met bij het bovenste raam stallen buizen (tralies) en het dak is gemaakt van koper dat niet zo lang geleden nog blauw is geschilderd. Aan de binnenkant van het gebouw kan je ook zien dat de hele omtrek uit bakstenen bestaat, deze zijn echter wel een andere kleur dan aan de buitenkant. De deuren van de cellen zijn gemaakt van heel dik ijzer. Het nieuwe gedeelte aan de binnenkant waar bedrijven nu zitten is gemaakt uit ijzeren balken met als muren glas. Dit glas zorgt ervoor dat het weinige licht dat binnenkomt overal komt waardoor er geen ruimtes zijn die heel donker zijn. Bij het opknappen van het gebouw hebben ze dan ook zeker veel moeite gedaan om meer natuurlijk licht naar binnen te laten komen. Zo hebben ze bij de originele ramen aan de onderkant een raam toegevoegd en hebben ze in het dak een extra cirkel aan ramen geplaatst. Er is ook gekeken naar hoe ze zelf natuurlijk licht kunnen creëren, dit hebben ze gedaan met een cirkel van lichten in het dak die licht geven wat vergelijkbaar is met natuurlijk licht. De kleuren van het gebouw verschillen per materiaal maar ze hebben wel allemaal één overeenkomst en dat is dat het lichten kleuren zijn. Dit helpt ook weer met het weerkaatsen van het natuurlijke licht.
Persoonlijk vond ik dat het gebouw vanaf binnen er groter uit zag dan vanaf buitenaf. Ik denk dat dit komt door de lichte kleuren in het gebouw. De filmkoepel is geometrisch gebouwd, dit kan je zien doordat er geen verschil is in bijvoorbeeld materiaal of kleur aan de buitenkant. De huid is redelijk ruw door de bakstenen. Het ronde gebouw is op een paar details na symmetrisch. Je kunt de filmkoepel het beste beschrijven zoals dit in de naam al genoemd woord een koepel, of terwijl een groot rond gebouw met een bolvormig dak. Vooral de buitenkant van het gebouw is niet dynamisch het gebouw mag vanaf buitenaf niet veel veranderen omdat het gebouw een beschermt gebied is door haar geschiedenis. Om nou te zegen dat het statisch is, is ook niet hellemaal waar, de veranderingen die er namelijk aan de koepel zijn gemaakt bewijzen dat het niet statisch is. De koepel is een verticale compositie doordat hij verticaal zo erg de hoogte in gaat.
De originele functie van het gebouw was een gevangenis maar met de nieuwe ontwikkelingen dient het nu als een bioscoop, kantoor en restaurant/café (voor de lunch). Als je kijkt naar de eerste functie van het gebouw verwijst de vorm niet naar de functie maar was het wel handig doordat je makkelijk vanuit één punt alles kon zien door de ronde vorm. Ook nu met de nieuwe functie zou je niet meteen door de vorm kunnen zien waar het voor wordt gebruikt.
Mijn originele verwachtingen van het gebouw waren niet heel hoog. Voor mij is het in een gebouw namelijk erg belangrijk dat ik de zweer goed vindt en om dat te bereiken is één ding erg belangrijk en dat is natuurlijk licht. Mijn bui kan heel erg afhangen van mijn omgeving en wanneer mijn omgeving licht is en dus een beetje lijkt op zomer word ik daar erg blij van. Ik had verwacht dat de filmkoepel erg grauw zou zijn vanaf binnen door tekort aan licht en mijn verwachtingen waren ook een beetje veranderd doordat het vroeger een gevangenis was en dus bang was voor een opgesloten gevoel. Mijn vooroordeel was echter hellemaal fout, het was juist het tegenovergestelde van mijn verwachtingen. Ik vond het licht prachtig en het idee van de glazen muren was hellemaal mijn ding. Ik weet ook nog steeds niet hellemaal waarom maar ik vond de originele muren met daarin nog de oude deuren heel mooi. Het natuurlijke licht heeft heel veel indruk op mij gemaakt, de Architecten mogen daar heel trots op zijn. Als ik dichterbij zou wonen zou dat zeker voor mij mijn favorieten plek zijn om te werken! Ik zal er zeker dus nog een keer komen!